Türk siyaset tarihine “okyanus ötesi” imasıyla da geçen Fethullah Gülen, bu kez ABD’nin Chicago kentinde, 11 Amerikan üniversitesinden ve dünyanın birçok ülkesinden gelen 21 bilim adamının konuşmacı olarak yer aldığı ve üç gün devam eden konferansın gündemiydi.

 

Chicago Üniversitesi’nin merkez kampüsündeki Intenational House’da gerçekleştirilen bu konferansta Gülen’in fikirleri ve faaliyetleri bilimsel anlamda 7 panelde ABD’nin değişik üniversitelerinden dünyaca ünlü sosyolog ve İslam dünyasını yakından takip eden bilim adamlarınca her yönüyle masaya yatırılacaktı. Chicago’da kendisini kabul ettirmiş saygın bir sivil toplum örgütü hüviyetindeki Niagara Vakfı’nın konferansı izlemeye davet ettiği gazeteciler arasında yer aldığımı öğrendiğimde önce şaşırdım ama sonra Gülen hareketinin son zamanlarda Türkiye’de artan popülaritesini ve bir “cemaat” olmaktan öte siyasal yaşama olan etkilerini de düşünerek, konferansı hareketin içinde yer almayan bir tarafsız gözlemci olarak izleyip, gözlemlerimi okurlarıma aktarmaya karar verdim.

 

Söz alan panelistler bu hareketi; Fethullah Gülen hareketi, gönüllüler hareketi veya hizmet hareketi gibi adlar vererek “Anadolu’dan yayılan küresel bir hizmet” olarak tanımladılar. Panelistlerin vurguladıkları ortak nokta, bu hareketin “Batı’nın İslam’ı anlamasına vesile” olduğuydu.

 

Çeşitli yönlerini ortaya koyduklarında gördüm ki, yabancı bilim adamları da Gülen hareketini yakından izlemiş. Anadolu’da başlayan bu hareketin geldiği küresel boyutaki konumu birçok yönüyle ve Anadolu’dan örneklerle ortaya koydular.

 

Panelistlerin büyük bölümü Türkiye’ye gelmiş; başta İstanbul olmak üzere Kapadokya, Konya, Gaziantep, Şanlıurfa ve Mardin’de hem gezmiş hem de Gülen hareketi ile ilgili incelemelerde bulunmuş. Mesela Georgetown Üniversitesi Öğretim Üyesi Thomas Michel, Türkiye’nin değişik yörelerinde gördüğü “hizmet öyküleri”ne dikkat çekti. Thomas Michel, birer eğitim gönüllüsü; Gaziantepli Erol ile, Malatyalı Oğuz’un hayat çizgisini ve adanmışlıklarını örnek verirken küresel bir harekete dönüşen Gülen hareketinin karakteristiği ile ilgili değerlendirmelerde bulundu.

 

Chicago Üniversitesi’nin dünyaca ünlü sosyologlarından Prof. Martin Marty sunumunda Gülen yazılarındaki birleştirici sözlere, vaatlere ve bunların risklerine dikkat çekti. Gülen hareketi ile Anadolu’dan başlayan ve küresel bir boyut kazanan bu hareketin isminin zaman içerisinde Gülen’in rahatsız etmeye başladığından ve hareketin kendisine mal edilmeyerek “gönüllüler hareketi” ve “hizmet hareketi” gibi isimlerle anılması gereğinden söz etti.

 

Panelistlerin üzerinde durduğu bir diğer konu; Gülen’e göre insanı kurtaracak en sağlam zemin ibadet oluşuydu. Ancak Gülen, kulluk şuuru ve ibadet derken sadece bildiğimiz İslami ritüellerinden bahsetmiyordu; ibadet ve kulluk şuurunu modern hayata uygulamıştı.

 

Teksas The Incarnate Word Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Martha Ann Kirk ise konuşmasını Kuzey Irak’a ve oradaki faaliyetlere ayırmıştı. Gönüllüler hareketinin Kuzey Irak’taki okulları 15’e ve hastane sayısını 2’ye çıkardığına, bu okullarda okuyan savaşta ailelerini kaybetmiş Iraklı gençlerin hayat hikâyelerine dikkat çekti. Prof. Kirk’ün tespitine göre; hareketin okulları bölgeye şefkat ve merhamet taşımış, bu okullarda çalışan Kürt ve Türkmen çocuklar kendi yaşamlarında göremedikleri şefkat ve merhameti kendi uluslarının çocuklarına aktarıyor.

 

Yarın; University Of Tennessee’de doktora yapan Kayserili, türbanlı Suveyda Karakaya’nın İslam, Modernizm ve Kadın konulu sunumu ile türban konusundaki değerlendirmelerini aktaracağım.

 

***

 

Niagara Vakfı

 

Niagara Foundation, Fethullah Gülen önderliğindeki hareketin Chicago’da kurduğu bir vakıf. Amacı, Chicago bölgesinde yerel siyasetçiler ve yerel sivil toplum örgütleri ile üniversiteler ve diğer ülkelerin sivil toplum örgütleri ve yabancı misyon temsilcileriyle ilişkiler geliştirmek, böylece Türk kültürü ve Türklerle yabancılar ve yabancı kültürler arasında köprü kurmak.

 

Niagara Vakfı bu çerçevede birçok yabancı akademisyeni Türkiye’nin değişik bölgelerine götürüp Türkiye’yi ve hareketi tanıtma görevi üstlenmiş. Niagara Vakfı ayrıca aynı amaçla konferanslar ve Gönüllüler hareketiyle Türkiye’yi tanıtan faaliyetler düzenliyor. Chicago yerel meclisinde ilk kez çıkartılan bir yasayla Niagara Vakfı’nın kurumsal kimliği kabul edilmiş. Böylece muhatap alınan bir vakıf hüviyetini kazanmış.

 

Niagara Vakfı, mümkün olduğu kadar Türkiye’nin Chicago Konsolosluğu ile işbirliği çerçevesinde hareket etmeye çalışıyor. Niagara Foundation’ın Başkanı Şerif Soydan, Başkan Yardımcısı ise Hakan Berberoğlu.

 

Adem Atakan